Cầu lông: Chọn vợt như thế nào? Đan lưới bao nhiêu cân thì hợp?

–Hình bên giúp bạn chọn vợt phù hợp cho mình.

Vợt là thứ quan trọng nhất và luôn được bàn cãi tại khắp các diễn đàn cầu lông lớn. Làm sao để có được cây vợt hợp lý nhất cho chính mình? Nên đan bao ký để phát huy tối đa khả năng của mình? Đó luôn luôn là câu hỏi cho dân chơi cầu lông. Áp đặt sở thích mua vợt giống người khác là một tư duy phản khoa học, bởi mỗi người một cách chơi khác nhau tùy theo kỹ thuật, và thể lực nên việc cân và chọn vợt cũng ắt phải khác nhau. Bài viết sau tổng hợp từ Google trên các diễn đàn cầu lông và kiến thức tản mạn ít ỏi của người viết. Mong giúp thêm tầm nhìn cho những người bắt đầu học và say mê Cầu lông

I./ Cách chọn vợt cầu lông

-Cách chọn vợt cầu lông theo trọng lượng toàn vợt: U

Được kí hiệu bằng chữ U trên tem dán ở phần cán tiếp giáp với thân vợt.

Số U càng lớn, vợt càng nhẹ;
2U (90-94 gr)
3U (85-89 gr)
4U (80-84 gr)
5U(dưới 80gr)

Với người châu Á nói chung, 3U (85-89 gr) là trọng lượng vợt vừa phải; ai có cánh tay và cổ tay khỏe, có thể chọn 2U (90-94 gr); nữ giới và trẻ em thiếu niên có thể chọn loại nhẹ hơn như 4U (80-84 gr) hoặc 5U (dưới 80 gr).

Nếu tính thêm trọng lượng dây và băng quấn cán, chiếc vợt sẽ nặng thêm trên dưới 10 gr nữa.

– Chu vi cán vợt: G

Ký hiệu ghi bằng chữ G cũng ở trong tem, ngay bên cạnh số chữ U trọng lượng. Số G càng lớn, cán vợt càng nhỏ; người có bàn tay to thường chuộng cán chu vi G2, G3, còn người trung bình trở xuống thường chọn G4, G5.

Như vậy, khi đọc tổng thể tem dán về tính chất vợt, có thể thấy 3UG4 hoặc 4UG5 thường là vợt hợp với người Việt.

– Chiều dài vợt: Chuẩn 665mm và Max 680mm

Được các nhà sản xuất ghi ở phần thân vợt. Độ dài tiêu chuẩn của vợt cầu lông từ xưa đến nay là 665 mm; gần đây đã có cải tiến để nâng thêm ưu thế tấn công, người ta sản xuất ra các loại vợt dài hơn (nhưng không vượt quá 680 mm là tiêu chuẩn cho phép). Ngày càng có nhiều loại vợt được ghi “long” hoặc “longsize”, với chiều dài khoảng 675 mm. Hầu hết các chủng loại của Yonex dài 675 mm. Vợt ngắn hay dài là tùy thích, nhưng nên cân nhắc kĩ trước khi mua cái thứ hai (để dự trữ), sao cho vợt sử dụng thường ngày nên cùng một độ dài, sẽ đỡ lúng túng khi thay đổi.

-Điểm cân bằng của vợt

Điểm cân bằng của vợt chỉ ra rằng vợt nặng đầu hay nhẹ đầu. Điều này khá quan trọng, ảnh hưởng đến phong cách đánh và hiệu quả thi đấu.
– Vợt Công: nặng đầu (heavy head) hay offensive (công) : phù hợp với các cú đập, đánh mạnh, cầu đi sâu xuống cuối sân.
– Vợt Công-Thủ: cân bằng (even balance)
-Vợt Thủ: nhẹ đầu (light head) hay defensive (thủ) : phù hợp với các cú chặn cầu, cắt cầu. đẩy cầu, chém cầu.
Những khái niệm này có khi được ghi trên thân vợt, chữ khá nhỏ, phải chú ý mới thấy.
Ai trẻ khỏe, hay đập cầu, tạt cầu, lấy thế công làm chính thì thường thích vợt nặng đầu.
Ngược lại, các Bô lão, tuổi trung niên yếu sức hơn, hay đánh zic zac, lấy thế thủ và thế gài cầu làm chính thì thường thích vợt nhẹ đầu.
Ai có lối đánh công thủ tương đối toàn diện thì phù hợp với loại Balance.

– Độ dẻo cán vợt: có 5 chuẩn căn bản

1. Rất dẻo: Đánh cầu lắt léo, khó điều khiển cầu nhưng đối phương khó đoán hướng
2. Dẻo: Đánh cầu nhẹ, khéo. Phù hợp lối chơi tiết kiệm sức và nặng về phòng thủ
3. Trung bình: Loại này công thủ đều đạt mức độ trung bình. Với người chơi nghiệp dư giỏi loại này rất phù hợp. Khi chọn mua loại này nên chú ý đến trọng lượng và điểm cân bằng để chọn phù hợp với sở trường của mình.
4. Cứng: Đánh cầu mạnh. Phù hợp với người trẻ, có sức mạnh.
5. Rất cứng: Cú đập cực mạnh, chuẩn xác. Cú giật cổ tay uy lực. Loại này phù hợp với các vận động viên chuyên nghiệp.
-Người có lực cổ tay mạnh ưa dùng vợt thân cứng.

-Nếu lực cổ tay hơi yếu bạn chọn vợt hơi dẻo (flexible) hơn. Với vợt thân dẻo, độ linh hoạt khi sử dụng cũng cao hơn. Thực tế, các nhà sản xuất cũng có “chiêu” làm tăng độ dẻo thân vợt dù thân làm bằng chất liệu cứng, nói nôm na là “tăng lực”.

Dù sao, hiệu quả sử dụng các loại vợt “tăng lực” này còn tùy vào tài nghệ của bạn chứ không cứ “tăng” là tốt. Ngoài ra, có nhà sản xuất ghi rõ trên thân vợt chữ offensive (công) hoặc defensive (thủ) cho bạn dễ chọn cái hợp “gu”.

Nếu bạn không phải là vận động viên chuyên nghiệp thì việc loại vợt nào chuyên dùng để đánh đơn hay đánh đôi cũng không quan trọng lắm. Dân phong trào thường lấy đánh đôi làm chính.

-Mức độ trợ lực: Mức độ trợ lực phân ra 5 cấp:

1. Không trợ lực: Cán bằng vật liệu thép, không trợ lực.
2. Có trợ lực ít: Cán bằng Graphite thường.
3. Có trợ lực: Cán bằng Graphite module cao*.
4. Trợ lực cao: Cán bằng Graphite module cao* có pha Titan hoặc cácbon dạng sóng, cấu trúc Nano.
5. Trợ lực cao nhất: Cán bằng Graphite module* cao có titan, cấu trúc Nano nhóm, khung vợt rộng bản có muscle.
* Vợt chế tạo từ Graphite module cao mới có khả năng chống xoắn cán khi đập mạnh cầu không trúng đường tâm dọc.

-Cân bằng động:

Chỉ số này giúp vợt không rung khi va đập với quả cầu.

Bạn có thể tự kiểm tra bằng cách ép chặt cán vợt lên mặt phẳng, lấy ngón tay bật nhẹ vào đỉnh vợt theo hướng vuông góc, nếu đỉnh vợt rung thẳng, không lắc ngang là vợt cân bằng động tốt, nếu lắc ngang là sản phẩm hỏng bị loại hoặc hàng giả.

–Kết về việc chọn vợt:

VĐV quốc tế hoặc người đánh tốt thì cảm nhận vợt rất chuẩn và họ sẽ chọn cái vợt hợp với lối đánh. VĐV chuyên nghiệp vẫn có những người sử dụng vợt nhẹ đầu để đánh đơn như Rajiv Ousept dùng Nanospeed 9900, Saina Nehwal dùng Nanoray 700RP, Tiến Minh trước dùng Nanospeed 9000 type S, L.C.Wei cũng đã dùng Nanospeed 9000 type X, Park Sung Hwan cũng dùng Nanospeed 9000.

Vợt có quá nhiều loại, ngay trong từng dòng của Yonex cũng đã có từ hàng vớ vẩn như Yonex Isometric 20 giá 19€ đến cao cấp Yonex Nanoray Z-Speed giá 169€ . Vậy chọn lựa cũng là điều cần suy nghĩ, bởi nhiều tiền nhưng ngoài khả năng vận dụng cũng vô nghĩa, ngược lại vợt vớ vẩn làm bạn chán nản, chơi càng kém. Người không chuyên trung bình muốn vợt nhẹ thì cứ chơi vợt 4u, còn dẻo và công thủ toàn diện thì dòng nanoray có 700FX (flex), dòng Arcsaber thì có zslash, cây zslash yonex ghi là stiff thân dài + hơi nặng đầu nên hợp với tay khỏe. Rồi Arcsaber 7 (medium), Arcsaber 3 (flex); dòng nanospeed thì có 6600(flex), 2000 (medium), 100 (flex); voltric thì có 70 và 60. Tất cả chỉ là mang tính tương đối, còn tùy thuộc vào tay bạn ra sao nữa. Nếu phải chọn ra cây vợt thỏa mãn nhu cầu nhẹ, dẻo Công-thủ thì dòng Voltric nên lấy Voltric 60 4U cho nhẹ.

Bạn thích loại vợt gì? Điều quan trọng là bạn không thể mua vợt theo người khác. Bởi vợt là cho bạn. Chọn vợt phải phù hợp cách chơi, thể chất, kỹ thuật lắc tay v.v. của mỗi người vì vậy nghe tư vấn nhưng bạn phải tự biết loại vợt nào phù hợp nhất cho chính mình. Vợt công, thủ hay vừa thủ vừa công, nặng hay nhẹ, cán to hay cán nhỏ? Hãy chọn cái nào phù hợp với sở trường cách đánh của mình.

Các vận động viên đỉnh cao quốc tế luôn dùng vợt do nhà tài trợ cung cấp; thành tích của họ do bài bản và khổ luyện cộng thêm năng khiếu bẩm sinh, chứ không chỉ do cái vợt đắt tiền thuộc model mới nhất mà thành danh!

Nhưng lẽ tất nhiên chẳng có cao thủ nào dùng vợt „Rởm“ thi đấu!

II./ Chọn lưới cho vợt cầu lông

Sau khi “tậu” được một cây vợt cầu lông như ý, giờ đến lượt ta phải chọn mua lưới đan vợt. Không chỉ chọn lưới thích hợp, người chơi cũng phải chọn căng lưới ở một sức căng nhất định phù hợp với khả năng chơi của mình!
Chính vì sự “rất riêng” đó không bao giờ ngoài tiệm có cây vợt cầu lông đan sẵn lưới để bán.
– Dây đan vợt nhỏ, mảnh thì cầu nẩy, độ bền kém
– Dây càng to sẽ bền nhưng không nẩy khi đánh cầu.
– Dây có đường kính 0.66mm: Nẩy nhất ở sức căng 9.00kg.
– Dây có đường kính 0.70: Nẩy nhất ở sức căng 10.20kg.

Để tránh tác động co kéo lưới khi bị đứt (có thể làm gãy khung vợt), người ta phân ra sợi dọc(Main) lưới đan theo chiều dọc (song song với thân vợt), và sợi ngang(Cross) lưới đan theo chiều ngang (vuông góc với thân vợt). Để đảm bảo độ bền khung vợt nguyên tắc đan sợi Main trước và đan từ giữa ra để tạo cân bằng lực. Ngày nay không còn mấy ai đan vợt 2 nút. Mà hầu hết dùng kỹ thuật đan 4 nút (10<>2 và 4<>8) để nhằm giữ vợt được cân bằng không bị xoắn vợt, méo khung khi đứt lưới.

Cũng nên chú ý rằng, các hãng vợt khác nhau (thậm chí các “dòng” vợt khác nhau trong cùng một hãng). Có thể có các hướng dẫn xỏ dây khác nhau. Ví dụ Trên trang Yonex cũng chỉ rõ điều này.

Yonex cho ra các cách đi dây cho một số loại vợt khác nhau. Nhưng vợt bình thường đan theo Standard.

Trong khi có loại phải đan riêng biệt như:

01/ Kiểu đan Type 01: cho YONEX Nanoray Z Speed , Arcsaber Z , Arcsaber FB , Voltric Z Force:

2/ Kiểu đan Type 02: cho ARCSABER 11, ARCSABER 9FL, ARCSABER 7, ARCSABER 009DX, ARCSABER 008DX, ARCSABER 6, NANORAY 800, NANORAY 750, NANORAY 700RP, NANORAY 700FX, NANORAY 500, NANORAY 300, NANORAY 100, NANORAY 80, VOLTRIC 80, VOLTRIC 70, VOLTRIC 60, NANOSPEED 9900:

3/ Type 03: Các loại vợt khác (Other Rackets):

Độ căng của dây vợt ảnh hưởng đến hiệu quả chơi.Thông thường khi căng ở mức tối đa thì có cú đánh chắc chắn hơn song nó lại không cho bạn cảm giác đánh tốt.

Đối với người bắt đầu chơi thì nên căng tầm 8 kg và sau đó tăng lên tầm 9-10kg và mức cuối cùng là trên 12kg(nên căng theo chỉ số cho phép của vợt). Nếu bạn căng vợt ở mức căng không phù hợp sẽ làm cho vợt của bạn khó điều khiển, dễ xảy ra những trấn thương trong khi chơi và ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền của khung vợt, thậm chí gãy vợt. Vì vậy nên lưu ý khi mua vợt thường hay có dòng khuyến cáo. Ví dụ: Yonex Nanospeed 9900 được khuyến cáo nên chỉ đan tới 10,50Kg

– Khi chọn và đan lưới cần biết thông tin gì?

Có lẽ hai thông tin quan trọng hơn cả là: số gauge và sức căng của lưới.

1. Số Gauge: Là số chỉ độ dày (đường kính sợi) của lưới. Số gauge càng nhỏ thì đường kính sợi lưới càng lớn, nghĩa là lưới càng dày. Các thông số gauge 20, 21, 22 thuộc loại standard. Trong khi các gauge 20 micro, 21 micro thuộc loại “biến thể” thêm.

Cũng cần lưu ý là đường kính của dây ở trên là khi chưa đan. Khi đan vào vợt và bị kéo dãn đường kính thực của dây khi đó sẽ giảm chút ít. Lưới dày (số gauge nhỏ) thì bền hơn lưới mỏng (số gauge lớn).

Số gauge ảnh hưởng thế nào đến việc đánh cầu? Dây có số gauge nhỏ, đường kính dây lớn, sẽ chịu sức cản gió nhiều hơn, và do đó động tác đánh vợt chạm cầu sẽ chậm hơn. Ngược lại, dây có số gauge lớn, đường kính dây nhỏ, sẽ chịu sức cản gió ít hơn; kết quả là động tác đánh vợt chạm cầu nhanh hơn. Trên thực tế bạn có thấy sự khác biệt này không? Tôi thì tôi không thấy vì tôi chỉ là “dân ngiệp dư”. Nhưng các vận động viên chuyên nghiệp, nhất là những người ở đẳng cấp cao nhận thấy rõ điều này. Vậy thì dây có đường kính lớn (số gauge nhỏ) có lợi gì? Các dây có đường kính lớn thường bền hơn. Và điều này ảnh hưởng trực tiếp đến … túi tiền của bạn!

Do vậy câu đầu tiên người bán hay hỏi khi bạn đi mua lưới cầu lông là “Mua dây loại nào? BG65 hay BG66?” Dây “loại” nào chính là muốn nói đến số gauge và kiểu lõi.

Tuy nhiên với hãng Yonex, số gauge cũng chính là số đường kính sợi (xem bảng ở dưới).

“Đan bao nhiêu cân?” sẽ là câu hỏi tiếp theo. Khi căng lưới vào vợt cần phải kéo căng đến một mức nào đó. Sức căng của lưới khi đó được đo bằng kilogram (thể hiện trên máy đo). Nên căng bao nhiêu thì vừa? Không có câu trả lời chung phù hợp cho tất cả mọi người, dù rằng với các loại lưới phổ biến hiện nay, có sức căng là vào khoảng 7-12 cân. Số “cân” nhỏ tức là lưới đan ít căng; còn số “cân” lớn tức là lưới đan rất căng.

III/ Đan bao nhiêu cân?

Sức căng của lưới thì ảnh hưởng thế nào đến việc đánh cầu. Một cách vắn tắt, người ta thể hiện sự liên hệ giữa “sức căng” với “sự khéo léo” và “sức mạnh” trong đánh cầu như sau:

–Higher Tension = More Control (sức căng của lưới lớn hơn đồng nghĩa với việc kiểm soát đường cầu tốt hơn);

–Lower Tension = More Power (sức căng của lưới ít hơn, đồng nghĩa với việc đánh cầu có sức mạnh hơn).

Tại sao lại như vậy? Lưới đan chùng (sức căng thấp) sẽ giãn nhiều hơn khi tiếp xúc trái cầu. Ngay sau khi chạm vào trái cầu lưới co lại độ dài cũ của nó. Chính sự co ngay của lưới đã “tiếp thêm sức mạnh” cho cú đánh, ngoài sức mạnh của người đánh! Trong khi đó, với lưới đã đan rất căng, sự giãn rồi co của lưới là rất ít. Do đó sức mạnh của cú đánh gần như chỉ tùy thuộc sức mạnh của người chơi, chứ không có “sức mạnh được tiếp thêm” từ lưới. Tuy nhiên trong trường hợp này, vì “mọi việc” đều tùy ở người chơi nên điều đó cũng đồng nghĩa người chơi hoàn toàn kiểm soát cú đánh của mình, điều khiển được đường cầu và hướng cầu.

Tổng hợp sự liên quan giữa sức mạnh của cú đánh (power), sự kiểm soát đường cầu(control) và độ bền của lưới (durability) khi phối hợp các trường hợp gauge và tension khác nhau. Chọn “kiểu” nào là tùy sự ưa thích, mong muốn của bạn.

Bình luận

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here